موزه ها و هویت ها، تحلیلی مردم شناختی از بازدید موزه

موزه ها عامل قدرتمندی برای ایجاد و انقال معانی، و تغییر باورهای پیشینی است، که دارای منشاء و خاستگاه های متفاوتی مانند: تجربیات رودرو، رسانه، نوشته و روایات در مورد دیگران هستند و مبنایی برای پیش داوری های قومی هستند. این فرآیند تحت تأثیر اهداف و نیات طراحان، ویژگی های فیزیکی موزه، و زمینه اجتماعی و فرهنگی بازدیدکنندگان می توانند منجر به تولید معانی متنوعی شوند. موزه فلک الافلاک اطلاعاتی را درباره ی تاریخ و فرهنگ اقوام لک و لر به نمایش می گذارد. این که بازدیدکنندگان چه تصویر و معانی را در رابطه با مردم لرستان از این موزه اخذ کرده و این تصویر چه تأثیری بر درک آنها از هویت قومی و ملی دارد، حوزه تمرکز این مطالعه است. این مطالعه کیفی با رویکردی مردم نگارانه انجام شده و برای تحلیل پیام های ثبت شده از تکنیک های تحلیل داده های کیفی بهره گرفته شده است. تحلیل قلمرو، طبقه بندی تحلیلی و تحلیل مولفه ای از جمله تکنیک های به کار رفته در تحلیل پیام ها است. به علاوه برای رسیدن به اعتبار بیشتر نتایج تحلیل پیام ها، برای گردآوری داده ها از مشاهده مشارکتی و مصاحبه، و برای روشنی بخشی به سئوالات مطرح شده از تحلیل پیام ها و تطبیق یافته ها نیز بهره گرفته شده است. برآیند این تحلیل ها، برداشت های بازدیدکنندگان را از هویت در دو سطح قومی و ملی، منعکس می کند. یافته ها حاکی از این است که مردم محلی با دیدن دانش و فرهنگ اجدادشان به فرهنگ و هویت بومی خود می بالند و بازدیدکنندگان غیربومی که دیدگاه تازه ای را نسبت به اقوام لک و لر کسب کرده اند، به هویت و تاریخ لرستان به عنوان بخشی از هویت ملی خود افتخار می کنند. تجربه دیدار از موزه، تلقی بازدیدکنندگان را از هویت خود در سطوح مختلف ملی و قومی تغییر و استحکام می بخشد. مخاطبان بومی در نتیجه بازدید تعلق خاطر و رضایت بیشتری از هویت قومی خود احساس می کنند و بازدیدکنندگان غیر محلی ضمن بیان تغییر ایجاد شده در دیدگاه خود نسبت به مردم لرستان، آن را مایه مباهات خود و بخشی از هویت ملی خود تفسیر می کنند. همچنین تمایز جنسیتی بازدیدکنندگان بر تفسیرهای متفاوت از صحنه های موزه تاثیرگذار بوده و موجب درک متفاوتی از جایگاه زن و مرد برای بازدیدکننده ها است.